INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Planista produkcyjny 432201

• Inspektor do spraw planowania produkcji.
• Kosztorysant działu technologicznego.
• Organizator produkcji.
• Planista materiałowy.
• Planista produkcji.
• Referent ds. planowania i rozliczeń.
• Referent ds. przygotowania produkcji.
• Specjalista ds. organizacji produkcji.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 4322 Production clerks.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w marcu 2019 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Maria Bisaga – Polska Izba Przemysłowo-Handlowa Budownictwa, Warszawa.
• Jarosław Buczyński – JSW S.A., Jastrzębie Zdrój.
• Maria Kowalczyk – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Łukasz Baka – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Maria Konarska – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Małgorzata Przybyszewska – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.
• Jolanta Religa – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Agnieszka Szczechura – Centralny Instytut Ochrony Pracy – PIB, Warszawa.

Recenzenci:

• Paweł Przystalski – Dolmeb sp. z o.o., Świdnica.
• Grzegorz Śliwiński – JSW S.A. KWK "Budryk", Ornontowice.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Ewa Jachura – Zespół Szkół Przemysłu Mody i Reklamy im. Władysława Reymonta, Częstochowa.
• Ewa Jasińska – Zespół Szkół Skórzano-Odzieżowych, Stylizacji i Usług, Radom.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2019 r.

Planista produkcyjny zajmuje się przygotowaniem i nadzorowaniem prawidłowej realizacji planów przedsiębiorstwa, planowaniem zadań na stanowiskach roboczych oraz organizowaniem optymalnego przebiegu produkcji, a także harmonizacją działań pomocniczych ¹ i działań produkcyjnych ².

Opis pracy

Celem pracy planisty produkcyjnego jest optymalizacja funkcjonujących systemów analizowania i planowania produkcji ¹⁵ oraz aktualizacja danych w systemie.

Osoba wykonująca ten zawód zajmuje się monitorowaniem poziomu zasobów przedsiębiorstwa, opracowywaniem planów produkcji i realizacją założeń budżetowych przedsiębiorstwa. Pracuje także nad opracowywaniem harmonogramu zamówień, nadzoruje wykonanie planu pracy, a także przygotowuje raporty, na podstawie których określa się wydajność procesu produkcji.

Do podstawowych prac wykonywanych przez planistę produkcyjnego należą m.in.: przygotowywanie planów produkcji krótko i długoterminowych, harmonogramowanie i planowanie przestrzenne produkcji, tworzenie zleceń produkcyjnych, zamawianie i harmonogramowanie dostaw niezbędnych do realizacji planu produkcji, tworzenie planu produkcyjnego w oparciu o zapotrzebowanie klientów, opracowywanie dziennych raportów produkcji, korekta i kontrola realizacji planów produkcyjnych, analiza i raportowanie odchyleń wykonania planów produkcyjnych.

Planista produkcyjny ściśle współpracuje z działami spółki zaangażowanymi w proces produkcji.

Sposoby wykonywania pracy

Praca planisty produkcyjnego polega m.in. na:

• sporządzaniu dokumentacji z prowadzenia działań pomocniczych, działań produkcyjnych oraz prac planistycznych ¹⁶,
• zarządzaniu produkcją (w ramach różnych systemów, w tym: Lean Manufacturing ⁶, ERP (Enterprise Resource Planning) ¹⁸, TOC (Theory of Constraints) ²⁵ oraz metod, w tym: DRM (Drum-Buffer-Rope) ⁹, 5S ⁷, SMED ¹², Poka-Yoke ¹¹, Yamazumi ²⁷ (równoważenie obciążeń), Heijunka (poziomowanie produkcji) ⁴ i systemów: Push ²³, Pull ²²),
• harmonogramowaniu produkcji ³ (np. w ramach narzędzi z grupy: MRP ²⁰, MRPII ²¹ , jak i systemu APS ¹⁷),
• zarządzaniu technologiami logistycznymi (np. Model VMI - Vendor Managed Inventory ¹³),
• zarządzaniu jakością (np. system TQM ²⁶ i System Six Sigma ²⁴),
• audytowaniu praktyk planistycznych dla ustalenia np. priorytetów wdrażania usprawnień (Organizacje APICS i Oliver Wight ¹⁴, Kaizen ⁵, system Kanban ¹⁹),
• kalkulacji kosztu jednostkowego wyrobu (metoda ABC ⁸).

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Planista produkcyjny wykonuje swoją pracę najczęściej w pomieszczeniach biurowych, posiadających zazwyczaj oświetlenie dzienne i sztuczne oraz instalacje klimatyzacyjne, ogrzewcze. Pracuje też w halach produkcyjnych, warsztatach, w warunkach o zmiennej temperaturze, oświetleniu i wilgotności. W sytuacjach współpracy z przedstawicielami firm zewnętrznych w zakresie projektowania procesów produkcji, praca planisty produkcyjnego może być wykonywana poza stałym miejscem pracy.

Z reguły praca jest wykonywana w pozycji siedzącej (praca biurowa) lub stojącej (hale produkcyjne lub warsztaty).

Warunki pracy są zależne od wielkości, wyposażenia, stanu technicznego pomieszczeń biurowych oraz produkcyjnych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Planista produkcyjny w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• komputer z oprogramowaniem biurowym i specjalistycznym,
• faks oraz urządzenia ksero,
• oprogramowanie statystyczne,
• instrumenty planistyczne, np. plany obligatoryjne i opcjonalne,
• dedykowane programy specjalistyczne służące do opracowywania planu produkcji,
• tablice terminów, wyrobów i obciążeń.

Organizacja pracy

Planista produkcyjny w zależności od wykonywanych zadań zawodowych oraz liczby osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie może pracować samodzielnie lub zespołowo. Może też prowadzić własną działalność gospodarczą.

Planista produkcyjny pracuje zwykle 8 godzin, w systemie jedno-, dwu- lub nawet trzyzmianowym, w zależności od wielkości zakładu i typu produkcji; nietypowe zdarzenia czy konieczność podjęcia szybkich i strategicznych dla firmy decyzji mogą wymagać pracy poza standardowymi godzinami lub w dni wolne.

Planista produkcyjny wspiera kierownictwo firmy w ocenie najkorzystniejszego wykorzystania zasobów materialnych i finansowych. W związku z tym samodzielnie podejmuje działania, wymagające natychmiastowych decyzji. Inicjuje i organizuje pracę. Jest nadzorowany jedynie w zakresie głównych celów i zadań.

Planista produkcyjny może współpracować z przedstawicielami firm zewnętrznych w zakresie projektowania procesów produkcji, dlatego jego praca może być wykonywana poza stałym miejscem pracy i wiązać się z wyjazdami służbowymi.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Planista produkcyjny w trakcie wykonywania pracy może być narażony m.in. na:

• obciążenie wzroku oraz układu kostno-szkieletowego, spowodowane długotrwałą pracą przy komputerze,
• stres psychiczny związany z odpowiedzialnością za realizację przedsięwzięć produkcyjnych,
• hałas, wibracje, zapylenie, podczas konieczności wizyt na działach produkcyjnych,
• zagrożenia mechaniczne pochodzące od ruchomych elementów maszyn i urządzeń,
• zagrożenia elektryczne pochodzące od urządzeń zasilanych energią elektryczną,
• kontakt z elementami o temperaturze niebezpiecznej, cieczami eksploatacyjnymi, itd.

Do występujących w zawodzie chorób można zaliczyć m.in.:

• choroby oczu,
• choroby kręgosłupa,
• choroby stawów,
• choroby krążenia,
• nadwagę.

Choroby zawodowe mogą występować zależnie od branży przemysłu, w której wykonuje pracę planista produkcyjny.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód planisty produkcyjnego ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu mięśniowego,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność zmysłu dotyku,
• sprawność narządów równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• zręczność rąk,
• zręczność palców,
• ostrość wzroku,
• ostrość słuchu,
• rozróżnianie barw,
• czucie dotykowe,
• zmysł równowagi,
• brak lęku przed wysokością;

w kategorii sprawności i zdolności

• zdolność koncentracji uwagi,
• wyobraźnia przestrzenna,
• uzdolnienia techniczne,
• uzdolnienia organizacyjne,
• uzdolnienia rachunkowe,
• rozumowanie logiczne,
• podzielność uwagi,
• zdolność analizowania i systematyzowania złożonych problemów,
• zdolność skutecznego przekonywania,
• zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji,
• współdziałanie i współpraca w zespole (grupie);

w kategorii cech osobowościowych

• gotowość do współdziałania,
• gotowość do pracy indywidualnej,
• komunikatywność,
• kreatywność, innowacyjność,
• wysoka kultura osobista,
• operatywność i skuteczność,
• dążenie do osiągania celów,
• gotowość do prezentowania wyników swojej pracy,
• samodzielność,
• asertywność,
• radzenie sobie ze stresem,
• dokładność,
• wytrwałość i cierpliwość,
• wychodzenie z własną inicjatywą,
• odpowiedzialność za działania zawodowe,
• fachowość i rzetelność.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne; 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Praca planisty produkcyjnego wymaga dobrego ogólnego stanu zdrowia oraz sprawności intelektualnej. Zadania realizowane w różnych warunkach hal produkcyjnych i warsztatów wymagają od planisty sprawności fizycznej, w tym sprawności narządu ruchu, wzroku, zręczności rąk.

Pod względem wydatku energetycznego praca w tym zawodzie należy do prac lekkich (praca biurowa) lub nawet średnio ciężkich (bezpośrednio w halach produkcyjnych). Występuje w niej również obciążenie umysłowe, związane np. z analizowaniem, rozwiązywaniem problemów i podejmowaniem decyzji.

Przeciwskazaniami do podjęcia pracy w tym zawodzie są m.in.:

• choroby ograniczające ruchy rąk, np. reumatyzm,
• lęk wysokości,
• omdlenia,
• epilepsja,
• wady wzroku i słuchu niepodlegające korekcji,
• niektóre zaburzenia neurologiczne,
• zaburzenia równowagi.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2019 r.) do podjęcia pracy w zawodzie planista produkcyjny preferowane jest wykształcenie na poziomie branżowej szkoły II stopnia lub technikum w zawodach pokrewnych (szkolnych) związanych z określonym profilem produkcji przedsiębiorstwa np. technik obuwnik, technik technologii odzieży, technik technologii drewna.

Pracodawcy chętnie zatrudniają osoby, które ukończyły studia I lub II stopnia w określonej branży lub na kierunkach związanych z zarządzaniem i organizacją produkcji.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Do wykonywania zawodu planista produkcyjny nie ma wymogów formalnych w zakresie kwalifikacji czy uprawnień zawodowych.

Podjęcie pracy w zawodzie planista produkcyjny ułatwia posiadanie:

• dyplomu potwierdzającego kwalifikacje pełne w zawodzie (szkolnym) pokrewnym w branży zbliżonej do typu produkcji,
• świadectwa potwierdzającego kwalifikacje cząstkowe, wydzielone w zawodach szkolnych w branży zbliżonej do profilu produkcji danego przedsiębiorstwa, w szczególności związane z organizacją i prowadzeniem procesów produkcji, uzyskane po spełnieniu wymagań formalnych i zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Dodatkowymi atutami przy zatrudnieniu planisty produkcyjnego są m.in.:

• suplement Europass (w języku polskim i angielskim), wydawany na prośbę zainteresowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne (do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe),
• certyfikaty lub zaświadczenia potwierdzające nabycie kompetencji przydatnych do wykonywania powierzonych zadań zawodowych, np. uzyskane poprzez ukończenie kursu umiejętności w zakresie zarządzania i organizacji produkcji,
• prawo jazdy kat. B,
• certyfikaty znajomości języków obcych,
• tytuł inżyniera/magistra z branży zbliżonej do typu produkcji lub na kierunkach związanych z zarządzaniem i organizacją produkcji.

Pracodawcy cenią doświadczenie w zawodzie. Atutami przy zatrudnieniu osoby w zawodzie planista produkcyjny są referencje pracodawców, potwierdzające kompetencje i doświadczenie kandydata.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Osoba, która pracuje w zawodzie planista produkcyjny, może budować swoją ścieżkę kariery w oparciu o doświadczenie i staż pracy oraz rozszerzając kompetencje ogólne i/lub zawodowe.

Kolejne stopnie awansu zawodowego, poczynając od pracownika produkcyjnego poprzez brygadzistę, kierownika zmianowego, kierownika działu, kierownika wydziału, do kierownika produkcji, szefa produkcji a nawet dyrektora technicznego, są możliwe po uzyskaniu doświadczenia zawodowego w planowaniu i organizacji produkcji oraz po uzupełnieniu wykształcenia na poziomie wyższym na kierunkach związanych np. z organizacją produkcji.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2019 r.) w zawodzie planista produkcyjny nie ma możliwości potwierdzania kompetencji w edukacji formalnej oraz pozaformalnej.

Okręgowe Komisje Egzaminacyjne oferują możliwość potwierdzania kwalifikacji pełnych w szkolnych zawodach pokrewnych o profilu produkcyjnym np. technik obuwnik, technik technologii odzieży, technik technologii drewna.

Certyfikaty/zaświadczenia z ukończonych szkoleń i kursów potwierdzają kompetencje w dziedzinach pokrewnych, przydatne w pracy planisty produkcyjnego.

Uznanym w środowisku branżowym potwierdzeniem rozwoju kompetencji w zawodzie (uczenie się nieformalne) są ponadto referencje uzyskane od pracodawców.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie planista produkcyjny może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie planista produkcyjny wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Opracowywanie planów produkcji i realizacja założeń budżetowych przedsiębiorstwa.
• Z2 Monitorowanie poziomu zapasów przedsiębiorstwa.
• Z3 Opracowywanie harmonogramu produkcji.
• Z4 Prowadzenie nadzoru nad wykonywaniem zleceń produkcyjnych.
• Z5 Kontrolowanie i dokumentowanie jakości oraz wydajności procesu produkcji.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowanie i nadzorowanie prawidłowej realizacji planów produkcyjnych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie planista produkcyjny powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za planowanie procesów produkcyjnych.
• Wykonywania pracy samodzielnie i podejmowania współpracy w zorganizowanych warunkach zakładu pracy.
• Podnoszenia własnych kompetencji zawodowych, wynikających z postępu technologicznego w planowaniu produkcji.
• Oceniania skuteczności podejmowanych działań w sprawach produkcyjnych.
• Dostosowywania swojego zachowania do zmian w środowisku pracy w różnego typu zakładach.
• Kierowania się zasadami etyki zawodowej, w tym przestrzegania zasad uczciwości, rzetelności i poufności danych w procesach planowania produkcji.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu planista produkcyjny.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu planista produkcyjny

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie planista produkcyjny nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Planista produkcyjny może znaleźć zatrudnienie w wielu gałęziach gospodarki o różnym stopniu organizacji produkcji, m.in. na stanowiskach średniego nadzoru technicznego, np. jako: pracownik planowania, organizacji i nadzoru przebiegu procesów technologicznych.

Planista produkcyjny może być także zatrudniony m.in. w:

• biurach projektowych,
• przedsiębiorstwach produkcyjnych,
• przedsiębiorstwach obsługowo-naprawczych,
• firmach handlowo-usługowych obsługujących gospodarkę produkcyjną.

Obecnie (2019 r.) zawód planista produkcyjny jest zawodem deficytowym. Pracownicy w tym zawodzie są poszukiwani na rynku pracy.

Kształcenie

Obecnie (2019 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie planista produkcyjny.

Kształcenie w zawodach pokrewnych (w różnych branżach: np. technik obuwnik, technik technologii odzieży, technik technologii drewna) oferują technika oraz szkoły branżowe II stopnia.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe (dla dorosłych) nadające kwalifikacje ww. zawodach przydatne do pracy w zawodzie planista produkcyjny oferowane są przez:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych i prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Kwalifikacje właściwe dla ww. przykładowych zawodów pokrewnych potwierdzają (również w trybie eksternistycznym) Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Wyższe uczelnie państwowe i prywatne oferują studia I lub II stopnia w określonej branży lub kierunkach związanych z zarządzaniem i organizacją produkcji.

Szkolenie

Zazwyczaj organizacją szkoleń dla kandydatów do pracy i pracowników w zawodzie planista produkcyjny zajmują się instytucje zatrudniające specjalistów oraz publiczne i niepubliczne instytucje prowadzące kursy profesjonalne.

Przykłady instytucji oferujących szkolenia w zakresie planowania i organizacji produkcji to:

• wyspecjalizowane instytucje komercyjne, organizacje branżowe,
• instytucje oferujące szkolenia (kursy) w celu potwierdzenia kompetencji wymaganych do wykonywania określonych prac,
• pracodawcy zatrudniający w danym zawodzie,
• dostawcy szkoleń on-line.

Tematyka szkoleń może dotyczyć zarządzania, planowania produkcji oraz organizacji produkcji, właściwych dla danego rodzaju branży przemysłowej. Przykłady szkoleń oferowanych na rynku:

• zarządzanie projektami,
• techniki organizacji produkcji,
• procesy technologiczne,
• komunikacja, asertywność.

Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Dodatkowo planista produkcyjny ma możliwości podnoszenia kompetencji zawodowych, uczestnicząc w konferencjach i seminariach branżowych.

Wynagrodzenie (2019 r.) osób pracujących w zawodzie planista produkcyjny wynosi najczęściej od 2500 zł do 6000 zł brutto miesięcznie w przeliczeniu na jeden etat.

Poziom wynagrodzenia osób wykonujących zawód planisty produkcyjnego uzależniony jest m.in. od:

• szczegółowego zakresu zadań zawodowych,
• wykształcenia,
• stażu pracy,
• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• rodzaju pracodawcy,
• wielkości i kapitału firmy,
• liczby przedsiębiorstw działających na danym terenie,
• regionu zatrudnienia.

W zawodzie planista produkcyjny możliwe jest zatrudnienie osób z niepełnosprawnością.

Warunkiem niezbędnym do zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w zawodzie jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowana za pomocą implantów lub aparatów słuchowych,
• z dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewniają ostrość widzenia.