polski 
Zasady funkcjonowania służby zastępczej reguluje ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, zwana dalej ustawą.
Zgodnie z art. 563 ustawy zadania z zakresu służby zastępczej wykonuje marszałek województwa. W województwie mazowieckim ww. zadania z upoważnienia Marszałka Województwa Mazowieckiego wykonuje Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie.
Komisję Wojewódzką do Spraw Służby Zastępczej w Warszawie powołuje i odwołuje Marszałek Województwa Mazowieckiego. Obsługę organizacyjną i administracyjną ww. Komisji zapewniają pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie zajmujący się, zgodnie z przydzielonymi obowiązkami na zajmowanych stanowiskach pracy, sprawami służby zastępczej.
Służba zastępcza polega na:
1) wykonywaniu prac na rzecz ochrony środowiska, ochrony przeciwpożarowej, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, opieki nad osobami z niepełnosprawnościami albo bezdomnymi oraz na rzecz administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości przez podlegających obowiązkowi służby wojskowej, którym przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na pełnienie tej służby,
2) pełnieniu służby w formacjach uzbrojonych niewchodzących w skład Sił Zbrojnych.
Pełnienie służby zastępczej jest równoznaczne ze spełnianiem obowiązku zasadniczej służby wojskowej przez osoby podlegające jej odbyciu.
Służbę zastępczą można pełnić wyłącznie w okresie trwania obowiązku pełnienia zasadniczej służby wojskowej, natomiast obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa jest pełniona z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów, może wprowadzić, w drodze Rozporządzenia, obowiązek pełnienia zasadniczej służby wojskowej, określając termin jej rozpoczęcia i zakończenia, z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. Obecnie nie obowiązuje Rozporządzenie w tym zakresie, a zatem obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa, a tym samym również służba zastępcza w podmiocie, nie jest pełniona.
Osoba podlegająca kwalifikacji wojskowej, która została przeznaczona do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, może złożyć wniosek o przeznaczenie jej do służby zastępczej w podmiocie na piśmie do właściwej komisji wojewódzkiej, za pośrednictwem szefa wojskowego centrum rekrutacji, najpóźniej w dniu doręczenia jej karty powołania do odbycia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej.
Czynności przewidziane w ustawie dla szefa wojskowego centrum rekrutacji wykonuje szef wojskowego centrum rekrutacji właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej przeznaczonej do odbycia służby zastępczej.
Wniosek o przeznaczenie do służby zastępczej w podmiocie zawiera:
1) imię i nazwisko osoby;
2) numer PESEL osoby;
3) oświadczenie o wyznawanych przekonaniach religijnych;
4) wskazanie w wyznawanej doktrynie religijnej podstawy wyłączającej możliwość odbywania służby wojskowej oraz wykazanie rzeczywistych związków z wyznawaną doktryną religijną lub wskazanie wyznawanych zasad moralnych, które pozostają w sprzeczności z obowiązkami żołnierza odbywającego służbę wojskową.
UWAGA
Prosimy o zwracanie uwagi, czy wniosek o przeznaczenie do służby zastępczej w podmiocie jest składany przez uprawnioną osobę, mogącą być stroną w sprawie, która podlega
kwalifikacji wojskowej i która nie została przeniesiona do rezerwy.
Uchylenie lub zmiana orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej
Możliwość zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej na podstawie art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego odnosi się jedynie do decyzji, które nie zostały jeszcze „skonsumowane" (tzn. ich cel nie został osiągnięty) oraz przy wydawaniu których organ dysponował (zgodnie z normą prawną) pewnym luzem decyzyjnym. Chodzi tu o sytuacje, w których wydane decyzje administracyjne zawierają rozstrzygnięcia w pewnym zakresie „elastyczne", „widełkowe", a ich ewentualna zmiana (w granicach przewidzianych przepisami prawa materialnego) nie zmieni istoty stosunku prawnego wcześniej nią wykreowanego. Orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej nie mają charakteru elastycznego, a dodatkowo zostały „skonsumowane", gdyż doszło do odbycia służby zastępczej. W związku powyższym nie ma możliwości uchylenia ani zmiany orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej.
Dodatkowych informacji na temat służby zastępczej udziela:
Wydział Rejestru Agencji Zatrudnienia - Zespół ds. Obsługi Wniosków
oraz Komisja Wojewódzka ds. Służby Zastępczej w Warszawie
ul. Chłodna 52, 00-872 Warszawa
telefony: 22 571 73 61, 22 532 22 29, 22 532 31
adres poczty elektronicznej: wup@wup.mazowsze.pl
Adres do korespondencji:
Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie
Komisja Wojewódzka Do Spraw Służby Zastępczej
ul. Chłodna 52, 00-872 Warszawa
