Zasady przeznaczania do służby zastępczej, kierowania do jej odbycia oraz odbywania służby zastępczej
Zasady przeznaczania do służby zastępczej, kierowania do jej odbycia oraz odbywania służby zastępczej przez podlegających obowiązkowi służby wojskowej, którym przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na pełnienie tej służby zostały określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej (Dz. U. z 2018 poz. 885). Odbycie służby zastępczej uznaje się za spełnianie powszechnego obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie służby wojskowej.
 
Zawieszenie obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej
Na podstawie przepisów ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 161, poz. 1278) z dniem 1 stycznia 2010 r. zawieszono obowiązek odbywania zasadniczej służby wojskowej, a tym samym obowiązek odbywania służby zastępczej.
Zgodnie jednak z art. 55 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r., poz. 372 z późn. zm.) w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa Państwa, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa termin rozpoczęcia i okres trwania obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej (tym samym służby zastępczej) przez osoby podlegające temu obowiązkowi, a także przeszkolenia wojskowego przez absolwentów szkół wyższych. W ww. okresie zastosowanie znajdą przepisy dotyczące służby zastępczej w zakresie kierowania do odbycia służby zastępczej oraz jej odbywania, określone w ustawie o służbie zastępczej.
W obecnym stanie prawnym, osoby podlegające kwalifikacji wojskowej, w ramach powszechnego obowiązku obrony, obowiązuje kwalifikacja wojskowa. Zgodnie z art. 32 ust. 6 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w ramach kwalifikacji wojskowej wykonuje się czynności związane z wstępnym przeznaczeniem osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej do poszczególnych form powszechnego obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, określonych w art. 4 ust. 2 ww. ustawy, oraz przyjęciem wniosków o przeznaczenie do służby zastępczej.
Wynika z tego, że w okresie zawieszenia obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej, osoby podlegające kwalifikacji wojskowej, mogą składać wnioski o przeznaczenie do służby zastępczej. Wnioski składa się do właściwej komisji wojewódzkiej do spraw służby zastępczej, za pośrednictwem wojskowego komendanta uzupełnień, na zasadach określonych w ustawie o służbie zastępczej. Osoba, której wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie nie zostanie jednak skierowana do odbycia służby zastępczej, ze względu na zawieszenie obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej.
 
Uchylenie lub zmiana orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej
Możliwość  zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej na podstawie art. 155 Kpa odnosi się jedynie do decyzji, które nie zostały jeszcze „skonsumowane" (tzn. ich cel nie został osiągnięty) oraz przy wydawaniu których organ dysponował (zgodnie z normą prawną) pewnym luzem decyzyjnym. Chodzi tu o sytuacje, w których wydane decyzje administracyjne zawierają rozstrzygnięcia w pewnym zakresie „elastyczne", „widełkowe", a ich ewentualna zmiana (w granicach przewidzianych przepisami prawa materialnego) nie zmieni istoty stosunku prawnego wcześniej nią wykreowanego. Orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej nie mają charakteru elastycznego, a dodatkowo zostały „skonsumowane", gdyż doszło do odbycia służby zastępczej. W związku powyższym nie ma możliwości uchylenia ani zmiany orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej.
 
Dodatkowych informacji na temat służby zastępczej udziela:
Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie - Zespół ds. Kontroli Agencji Zatrudnienia
01-402 Warszawa, ul. Ciołka 10A
pokój nr 320, telefon: 22 532 22 20
adres poczty elektronicznej: wup@wup.mazowsze.pl